2015 жылы әлемнің 200-ге жуық елі алғаш рет ғаламдық жылынуды 2 °C-тан төмен ұстап, оны ғасыр соңына дейін 1,5 °C деңгейінде шектеуге бағытталған міндеттемелерді қабылдады. Ғалымдар бұл межеден асып кету Жердің экожүйесіне қайтымсыз зиян келтіретінін ескерткен болатын, деп хабарлайды Jambylinfo.kz DW.com-ға сілтеме жасап.

10 қарашада Бразилияда 30-шы жаһандық климаттық саммит – COP30 өтеді. БҰҰ Қоршаған орта бағдарламасының (ЮНЕП) 2025 жылғы «Парниктік газдар шығарындылары бойынша алшақтық туралы баяндамасында» соңғы он жылдағы нәтижелер баяндалды.

2100 жылға қарай жаһандық температура 2,3–2,5 °C-қа көтеріледі деп болжанып отыр. Бұл өткен жылғы көрсеткіштен төмен (2,6–2,8 °C). Он жыл бұрын бұл көрсеткіш 3,5 °C деңгейінде болары айтылған.

Елдер мұнай, газ және көмірді пайдалануды жалғастырып келеді. Соның салдарынан температура өсіп, қауіпті дауылдар, су тасқындары мен аптап ыстық жиілеген. Соңғы он жыл — бақылау тарихындағы ең ыстық кезең, ал өткен жыл — ең жылы жыл болды.

2025 жылы әлем алғашқы климаттық «қайтарым нүктесінен» өтті — мұхиттардың қызуы салдарынан маржан рифтері жаппай жойылды. Сондай-ақ Амазонканың тропикалық ормандары мен маңызды мұхит ағындарының тоқтау қаупі төніп тұр.

2024 жылы парниктік газдар шығарындылары күрт артты. Көмір, мұнай және газ жағу нәтижесінде атмосфераға 53,2 гигатонна CO₂ бөлінді. Оның екі бөлігі Қытай, АҚШ, ЕО, Үндістан, Ресей, Индонезия, Бразилия және Жапонияға тиесілі. Бұл елдердің ішінде тек ЕО мен Жапония өткен жылмен салыстырғанда шығарындыларды азайтқан.

Қалпына келетін энергия көздері қарқынды дамуда. Таза энергияға инвестициялар қазба отынға салынған қаржыдан екі есе көп. Париж келісімінен бері жаңартылатын энергияның әлемдік үлесі үш есеге өсіп, қазір электр энергиясының 40%-ын құрайды.

Электромобильдердің үлесі соңғы он жылда 1%-дан 25%-ға дейін артты. Әлем 2030 жылға қарай жолдарда 100 миллион электромобиль жүруі тиіс деген Париж келісіміндегі мақсатқа жоспардан бұрын жетпек.

Мамандардың айтуынша, қабылданған шаралар әлі де жеткіліксіз. Егер ғасыр соңына дейін жаһандық температура 2,6 °C-қа артса, Жер тұрғындары жыл сайынғы аптап ыстық күндердің саны 57 күнге көбейеді.