Интернеттің дамып, кеңеюі балалар өміріне жаңа мүмкіндіктермен қатар, жаңа қауіптерді де ала келді. Кибербуллингке бағытталған зиянды ойындар туралы естуіңіз бар ма? Әдетте мұндай ойындар жасөспірімдердің қызығушылығын оятып, «ерекше сынақ» немесе «жасырын тапсырма» ретінде ұсынылады. Бастапқы кезде олар қарапайым, зиянсыз көрінеді. Белгілі бір уақытта ұйықтамай отыру, қара түсті заттың суретін жіберу, бейтаныс символды параққа салу сияқты бейкүнә тапсырмалардан басталады. Алайда ойынның шынайы бет-бейнесі бірнеше күннен кейін ашылады.

Мұндай ойынның артында тұрған аноним тұлғалар баламен психологиялық байланыс орнатып, оны бақылауға алуға тырысады. Осыдан кейін тапсырмалар өзгеріп, қауіпті сипатқа көше бастайды. Баланың жеке деректеріне қол жеткізуге ұмтылатын хабарлама, үрей тудыратын бейнелер, қорқыту элементтері біртіндеп белең алып, көбейіп қосыла түседі. Әр қадамын бақылап отырғандай әсер қалдыратын қысым жасөспірімнің ішкі әлемін әлсіретіп жібереді.

Интернетке ерте жастан қол жеткізетін балалар киберқорқыту, жеке деректердің таралуы, зиянды контент және онлайн алаяқтық сияқты қауіптерге жиі тап болады. Бұл тәуекелдерді азайту үшін ата-аналар мен мұғалімдер практикалық, дәлелді тәсілдерді қолдануы маңызды. Төменде балаларды интернеттегі қауіптен қорғаудың бес негізгі жолы ақпараттық стильде ұсынылады.

1. Қауіпсіздік параметрлерін орнату

Құрылғылар мен қосымшалардағы жеке деректерді қорғауға арналған функцияларды қосу – алғашқы қажетті қадам. Контентті сүзгілейтін бағдарламалар, құпиялылық параметрлері және жас ерекшелігіне сай шектеулер баланың кездейсоқ түрде қауіпті материалдарға қол жеткізу ықтималдығын төмендетеді.

2. Ата-ана бақылау құралдарын пайдалану

Заманауи платформалар экран уақытын реттеу, белгілі сайттарды бұғаттау және қолданбаларға рұқсатты шектеу мүмкіндіктерін ұсынады. Бұл құралдар интернетті пайдалану тәртібін бақылауға және күмәнді әрекеттерді дер кезінде анықтауға көмектеседі.

3. Цифрлық сауаттылықты арттыру

Балаларға интернеттегі қауіп түрлерін, фейк ақпаратты тану әдістерін және жеке мәліметті жариялау салдарын түсіндіру маңызды. Жүйелі түсіндіру жұмыстары баланың саналы түрде қауіптен сақтануына ықпал етеді.

4. Ашық коммуникация орнату

Баланың онлайн тәжірибесін талқылау – қауіптің алдын алудың тиімді тәсілі. Қорқынышсыз сұрақ қоя алатын, түсінікті жауап ала алатын орта құрылғанда, бала күмәнді жағдайды ата-анасына айтуға бейім болады.

5. Бақылауды жүйелі түрде жаңартып отыру

Интернеттегі қауіп түрлері уақыт өте өзгеріп отырады. Сондықтан балалар қолданатын платформаларды, жаңа трендтерді және мүмкін қауіптерді үнемі қадағалап отыру қажет. Бұл әдіс қауіптің алдын алу шараларын уақтылы бейімдеуге мүмкіндік береді.

Аталған тәсілдер балалардың интернет кеңістігін қауіпсіз пайдалануына жағдай жасап, олардың цифрлық ортадағы жауапкершілігін арттыруға көмектеседі.